Hypnagoge hallucinaties
Wat zijn het?
Hypnagoge hallucinaties zijn hallucinaties die optreden op het grensgebied tussen waak en slaap, dus tijdens het inslapen of tijdens het ontwaken. De hallucinaties zijn meestal visueel maar soms ook auditief, en worden als levensecht en angstig ervaren. Het is een verschijnsel van alle tijden, alleen begreep men vroeger niet wat het is. Men geloofde dat mannelijke dromers ’s nachts bezocht werd door een vrouwelijke demon of heks, een zogenaamde succubus. Vrouwelijke dromers werden met nachtelijke bezoekjes ´vereerd´ door een incubus.
Deze nachtzuster bezorgt nachtmerries…
Niet leuk.
Tegenwoordig weten we dat de mensen die bezoek kregen van nachtelijke demonen waarschijnlijk last hadden van hypnagoge hallucinaties. Een eigentijdse variant van de succubus is waarschijnlijk de ‘alien abduction’. Ook uittredingen (out-of-body experiences) kunnen rationeel verklaard worden door het fenomeen van hypnagoge hallucinaties.
Hypnagoge hallucinaties zijn geen pretje. De dromer ontwaakt deels, hierdoor ziet hij dingen die er niet zijn, een soort droombeelden geprojecteerd over de werkelijke omgeving. Het gaat meestal om bedreigende beelden of sensaties die extreme angst oproepen. Bijvoorbeeld:
- er staat ineens iemand in je slaapkamer, vaak zijn dit schaduwen of mensen in zwarte gewaden.
- iemand lijkt aan je voeten te trekken of op je borst te zitten (hier komt de succubus mythe vandaan)
- het gevoel alsof je opgetild wordt en boven je bed zweeft
- het horen van stemmen of voetstappen
- je ziet een gigantische zwarte spin naast je op het kussen
- er krioelen slangen onder je dekens
- bloed, rare patronen, insecten of letters die op de muur verschijnen
- het opengaan van deuren of ramen
- vreemde objecten die boven je hangen (wolken, elfjes, geesten)
Als een schim in de nacht!
De duur van deze hallucinaties varieert van 1 – 10 minuten. Tijdens deze hallucinaties zijn de ogen meestal geopend en soms wordt er hard geschreeuwd. Omdat de persoon zich als het ware tussen droom en waaktoestand in bevindt, kan hij zich meestal niet bewegen (= slaapverlamming ). Dit is zeer beangstigend voor de persoon in kwestie.
Hoe komt het?
Hypnagoge hallucinaties komen vaak voor bij slaapstoornissen als slaapapneu en narcolepsie. Ook kunnen deze hallucinaties uitgelokt worden door zeer stressvolle periodes, drugsgebruik (speed, cocaïne, LSD) of door bepaald medicijngebruik, zoals stimulantia tegen ADHD (dexamfetamine). Als er regelmatig sprake is van hypnagoge hallucinaties kan dat wijzen op een aanleg voor psychoses/schizofrenie. Maar een incidentele hypnagoge hallucinatie is geen reden voor paniek, want het komt tamelijk veel voor. Vraag maar eens rond in je omgeving.
Wat kan je ertegen doen?
Als het lukt om de paniek onder controle te houden kun je vaak toch een arm of een been bewegen, en daarmee sneller uit de hypnagoge toestand komen.
Vaak ontstaat er direct een nieuwe hallucinatie als de slaap weer intreedt. Om dit te voorkomen kan je een tijdje proberen wakker te blijven (loop even een rondje) of verander op zijn minst van slaappositie (rol bijvoorbeeld vanaf zij-positie op je rug).
Sommige onderzoekers zeggen dat hypnagoge hallucinaties worden veroorzaakt door het niet goed kunnen ‘afsluiten’ van de hersenen, terwijl het lichaam al in slaap valt (vandaar de slaapverlamming). Hierdoor zie je dus droombeelden terwijl je half wakker bent. Als dit klopt, dan is het wellicht een tip om te kijken naar je slaaphygiëne. Nodigt je slaapkamer wel uit tot nachtrust? Is het er fris en opgeruimd? Niet te warm of koud? Heb je privacy? Heb je gordijnen? Voel je je er veilig? Reserveer je je slaapkamer alleen voor slapen en intimiteit? (geen werkspullen, laptops, tv of huiswerk!) Zorg je een uur voordat je gaat slapen dat je tot rust komt? Dus geen inspannende werk, sport, zware gesprekken, enge films…
Als dit allemaal niet helpt en de persoon erg veel hinder ondervindt van de hallucinaties – soms zijn mensen bijvoorbeeld extreem bang om te gaan slapen en ontstaat daardoor een slaaptekort – dan kan de toevlucht worden genomen tot medicijnen. Een geschikt middel tegen hypnagoge hallucinaties is Risperdal, een antipsychoticum dat ook wordt voorgeschreven bij schizofrenie. Ook kunnen bepaalde antidepressiva (clomipramine, fluoxetine, venlafaxine, fluvoxamine) en gammahydoxyboterzuur (GHB in de volksmond) helpen.
31 januari 2017 @ 16:57
Beste,
Ik werd gewekt door mijn partner die vroeger dan mij diende te vertrekken.
Bij zijn vertrek stelde ik mij nog de vraag brruuu hij heeft alle lichten gedoofd.
Maar al bij al heb ik mezelf de moed ingefluisterd toch mijn slaap te hervatten.
Ik droomde van vluchten waarbij ik door iemand anders geholpen wier, ik diende van voertuig te wisselen in de wagen zat ik toen alleen, waarbij ietsjes later ontwaakte toch had ik het gevoel dat iemand me tegenhield aan de schouder.
Ik trok met man en kracht terug , ik maakte mezelf zelfs de bedenking van komaan wendy extra tegentrekken.
O het moment dat ik mijn ogen opende en voelde dat die tegenkracht van die andere weg was viel mijn donslaken naar beneden terug op het bed.
Ik tracht te googelen om een verklaring te vinden maar ik vind niet echt iets gelijkaardigs.
Wil jij mij helpen?
Mvg,
Wendy
25 maart 2017 @ 00:48
Wendy, excuus voor de late reactie. Ik kreeg geen bericht over deze reactie omdat het hier om een artikel van een gastauteur gaat. Ik zal je een persoonlijk antwoord sturen
groetjes Hagar
3 mei 2017 @ 08:32
Hallo,
Ik heb al een tijdje (ongeveer een jaar denk ik) dat is ’s avonds hallucinaties heb. Hierbij zie ik (zoals in het artikel wordt omschreven) onder andere grote spinnen op het plafond, op de muren en over de grond kruipen. Het enige verschil is dat ik wel degelijk wakker ben. Het gebeurd meestal vlak voordat ik ga slapen. Kunt u mij hiermee helpen?
mvg,
marrit
21 mei 2017 @ 21:20
hi
Marrit ik heb dit probleem ook vaak, maar het breid zich vaak uit tot gewoon donker in het algemeen. Of soms zie ik mensen op straat staan in mijn ooghoeken die er niet zijn en als ik een kater heb kan het soms zijn dat mijn wereld begint te trillen en rare vormen aan te nemen, maar het is ook begonnen met de mensen in mijn kamer in schimmen enzo.
Bij mij zijn het ofwel schimmen of mensen die voorbij lopen terwijl ik in bed lig. Soms super realistisch met verschillende details, ruitjes hemden enzo en soms heel vage verschijningen die op me gaan zitten en vervormde hoofden hebben.
Benen trekken en andere dingen heb ik wel echt in sleep paralyses terwijl ik false awakening heb n een lucide droom vaak.
Anyway. Ik vind ook echt niets op het internet over in bed liggen wakker zijn en dingen zien.
Maar je bent niet alleen!
Heb je dat ook dat als je je lichten terug aan doet alles direct verdwijnt? Ik heb het enkel in de donker.
groetjes Lif
21 mei 2017 @ 23:45
Hey Marrit,
Ik heb hier ook last van! Ik weet niet wat ik ermee moet! Ik wil graag met je in contact komen! Ik durf niet eens meer te slapen zonder licht aan 🙁
Liefs!
22 mei 2017 @ 19:20
Ik ben blij dit artikel te lezen. Ik heb hier de laatste tijd ook last van alleen zijn het een beetje andere hallucinaties als hier wordt beschreven. Ik wordt wakker in de nacht en zie iemand naast mijn bed zitten en denk dat het een vriend is en begin te stressen dat mijn mama gat weten dat hij er is en dan praat ik tegen hem maar hij antwoord niet. Of als ik naakt slaap heb ik het ook vaak dat ik paniekerig wakker wordt en dan zitten er vrienden in mijn kamer en ben ik paniekerig mijn t-shirt aan het zoeken etc. Ik vind het niet super erg dat ik het heb maar wel interessant. Vannacht had ik het ook, ik droomde dat er heel veel mensen bij mij waren en ik was helemaal aan het stressen omdat ik geen lawaai mag maken als er vrienden zijn en het lijkt allemaal zo echt, ik praat echt tegen die mensen en ik weet gewoon niet meer of ik droom of iets echt is. Dit he ik vaak de laatste tijd. Ik zou heel graag willen weten hoe dit komt. Ik heb een nieuwe kamer sinds een maand en sindsdien komt het meer en meer voor. Ik neem ook Rilatine dus misschien komt het daardoor? Ik lees ook in het artikel dat GHB zou helpen maar ik ga laatste tijd vaka slapen als ik onder invloed ben van GHB en nog steeds heb ik het.