Snelwegen aanleggen – een simpele uitleg

“Ik ben nou eenmaal zo”, “Zo ben ik nou eenmaal”

De meeste mensen reageren vaak op dezelfde manier in bepaalde situaties. De een reageert met boze woorden, de ander huilt verdrietig, iemand anders trekt zich terug negeert de wereld om hem heen. Deze reacties zijn vaak geen bewuste keuze. Het zijn automatische reacties op een gebeurtenis. Als je niet bewust nadenkt, geef je deze reactie automatisch. Deze automatisch reactie was echter niet altijd automatisch.. Het inslijten van een gewoonte, een automatische reactie werkt in de hersenen door het versterken van een verbinding tussen neuronen. Neuronen zijn hersencellen die bijna allemaal met elkaar verbonden zijn, alleen de ene verbinding is wat sterker dan de andere. Ik vergelijk het zelf soms met het ontstaan een gestroomlijnd wegennetwerk.

In het begin zijn er zandweggetjes door weilanden tussen ieder klein dorpje. Het weggetje dat het vaakst genomen wordt, is steeds breder en makkelijker begaanbaar hoe vaker je die weg neemt. Langzaam kan deze weg veranderen in een snelweg. Wanneer er een snelweg is ontstaan, zullen de zandweggetjes tussen de andere dorpjes minder bewandeld worden, omdat ze sneller aankomen via de snelweg, ook al is de afstand groter. Onbewandelde zandweggetjes zullen langzaam met gras begroeien en verdwijnen.

Automatiseren:  “Fire together, Wire together”

De ontwikkeling van de hersenen kan je hiermee vergelijken.  Iedere keer dat twee neuronen tegelijk actief zijn, versterkt hun verbinding. De reactie die het vaakst volgt op een bepaalde situatie zorgt ervoor dat deze verbinding heel sterk wordt. Bijvoorbeeld als je vaak ervaren hebt dat de geur van kaneel samengaat met een gezellige avond, verschijnt er vanzelf een glimlach op je gezicht bij het ruiken van kaneel. Als je vaak hebt ervaren dat je kind stopt met huilen wanneer je je stem verheft, zal je steeds vaker je stem verheffen als je kind huilt. Na een tijdje denk je hier niet eens meer bijna, het wordt een automatische reactie. Verbindingen die heel vaak versterken worden zo een soort snelwegen. Verbindingen die je niet meer gebruikt worden steeds zwakker. De snelwegreactie wordt automatisch geactiveerd. Uit onderzoek blijkt zelfs dat je lichaam deze reactie automatisch voorbereidt en wanneer je er niet bij nadenkt ook uitvoert.

Goed nieuws: VETO en aanleg van nieuwe snelwegen

Het goede nieuws is dat je wel VETO hebt op deze automatische reactie. Als je er aandacht bij hebt kan je de reactie stoppen verhinderen. Het andere goede nieuws is dat dit wegennetwerk in je hersenen niet voor altijd vastligt. Je kan zelf door te trainen nieuwe snelwegen maken, en oude snelwegen, sterke verbindingen, zwakker laten worden door training. Dit kost echter veel tijd en volharding. Het is niet zo dat 1 keer een ongewenste reactie VETO-en zorgt dat deze zwakker wordt. Zolang de verbinding met de nieuwe reactie niet sterker is dan met de oude ongewenste reactie, zal je automatisch de oude ongewenste reactie blijven vertonen in iedere situatie waarbij je onvoldoende aandacht hebt.